Enver Şanlı
Küresel Kültür Hareketleri ve Türk Kültürü
Son zamanların en etkin ve güncel kavramlarından bir tanesi şüphesiz ki ‘küreselleşme’ kavramıdır. Bu kavram, çok eski zamanlarda birbirinden uzak yaşayan toplumların birbirleri ile etkileşime girmeye başladığı dönemlerde pratik olarak tecrübe edilmiş ancak özellikle gelişim süreci geçtiğimiz son bir kaç yüzyıla dayanmaktadır.
Küreselleşme Nedir ?
Küreselleşme, fiziki sınırların soyut manada ortadan kalkması ve farklı toplumların birbirleri ile çok daha yoğun ilişkiler kurması olarakta nitelendirilebilir. Yani ticaretten, kültürel alışverişe varana kadar etki alanı bulunan ve hatta toplumun genelinden bireylere kadar geniş kapsama sahip bir konudur. Özellikle sanayileşme ile hızlanan ticari ilişkilerle birlikte küreselleşme hareketleri de doğrudan ve dolaylı olarak hızlanmış, toplumsal etkileri daha fazla gözlemlenmeye başlanmıştır. Sanayileşmenin ardından, özellikle günümüzde kendisini çok ileri seviyelere taşımış olan iletişim teknolojileri ise küreselleşme konusunu çok farklı bir noktaya taşımış, farklı disiplinlerle ölçülebilir hale geldiği gözlemlenmiştir. Bu açıdan konunun önemi, literatürdeki kapsamı ve hatta literatüre etkiside artmıştır.
Küreselleşme kavramı, sahip olduğu kapsam açısından bir bilinmezliği de beraberinde getirirken kavramın ifadesi konusunda da farklı fikirlerin ve bakış açılarının gelişmesine olanak sağlamıştır. Farklı bir görüşe göre küreselleşme, dünya toplumlarının birbirine benzeme ve hatta tek bir küresel kültürün ortaya çıkması şeklinde de yorumlanmaktadır. Yine buna ek olarak, toplumların kendi farklılıklarını ifade etme ve farklılıkları ile de etki alanı oluşturma yönünde de ifade edilmektedir.
Hangi açıdan bakarsak bakalım, son yüzyılın ve yakın çağın en etkin kavramlarından bir tanesi şüphesiz küreselleşme kavramı olacaktır. Bu nasıl tehlikeleri, nasıl kazanımları ve hangi fırsatları beraberinde getirecektir, bunlar da konumuzun önemli noktalarından olacaktır. Şayet çağı anlamak, mevcudu o günün kavramları ile yorumlamak ve anlamlandırmaya çalışmak, bugünün ve yarının muhtemel özetine ulaşmamızı sağlar.
Kültür Nedir ?
Kültür en temel ifadesi ile bir toplumun kendine özgü yaşam, inanç, değer ve manevi birikiminden doğan farklılıkları ifade eden kavramdır. Kültür, toplumları bir arada tutan ve genel birikimini ifade eden, uzun bir süreç sonucunda birikime ulaşmış değerler bütünü olarakta yorumlanabilir. Yani toplumların yaşam biçimi ve farklılıkları ile değer